Thơ chỉ là một bóng lớn bao phủ nhưng thơ làm sao ve vuốt được từng tiếng mớ, tiếng chửi thề vì phải đội mưa. hay vì sa chân vào một hố bom, hố pháo. Hay cái cảnh đêm hôm chột dạ, đi cầu, tìm một chỗ để cho anh em khỏi bị ngửi cái mùi uế khí, hay cảnh người lính mắt bị bôi dầu nhị thiên đường vì tội ngủ khi canh gác… Thơ đôi khi bất lực để nói hết những gì tôi muốn gởi gắm.

Vâng, tôi làm thơ trước tiên. Tôi đến với văn chương qua bài thơ đầu tiên. Bài Chuyến phà đầu xuân.  Trên Bách Khoa. Nhưng rồi, tôi chuyển qua viết. Viết mới giải thoát, mới nói lên tất cả. Viết mới được quyền chửi thề. Mới được quyền nói xả láng, được quyền lột áo lột qu ần , để thấy tận da thịt của chất sống. Viết mới kể lại từng chi tiết, mới mang ánh sáng từ bóng tối. Như bóng tối của bài thơ này. Tôi viết vì không còn cách gì để chọn lựa. Bởi đời tôi lúc ấy bị bủa vây bởi bóng tối rồi.

Đó là lý do cắt nghĩa tại sao  trước 1975 tôi lại viết nhiều. Bây giờ  lại viết ít mà làm thơ nhiều.  Bởi vì bóng tối xưa đã không còn nữa. Đêm bây giờ không còn âu lo nữa. Những ngày tháng bây giờ bình an và trôi qua cùng với những niềm vui bất tận. Mỗi ngày là một tặng phẩm của Thượng Đế. Viết là một cách để  gõ mõ. Còn làm thơ là cách để rung chuông.   Chuông phải là ngân  lên âm vang, nhả lên nhạc lòng.

Con nai đâu có bao biết nói. Truyện không thể tả con nai biết nói khi nó đứng bên hàng rào, nhìn tôi. Nhưng thơ giúp tôi  và nai được nói với nhau. Ai cấm ?

Mà tôi đâu cần ai còm ai nhún vai bỉu môi, phê bình. Tôi  làm thơ cho tôi, cho bạn nai của tôi mà. Blog là của tôi. Không gian ảo là của chung, ai cũng có quyên bay lượn.

Có phải vậy không.

 

1.

Những ngày   hẩm hiu và cô độc, tôi chỉ còn có những   pháo đài để che chở. Đó là những máy in Laserjet 8000, Oki, máy scan, 3 máy computers trên nhà, 3 computer dưới hầm được  nối nhau bằng một workgroup, dươi tên YEN. Đó là mái nhà thứ hai tôi nương tựa, trong khi mái nhà chính của tôi thì mênh mông đầy những di vật, của người thân, dù người ấy vẫn còn sống. Sống mà thật sự như đã chết.

Nhờ mái nhà thứ hai, nhờ những pháo đài, nên tôi có thể làm thêm một số báo nữa. Đó là Thư Quán Bản Thảo số 86, chủ đề  “Trần Phong Giao và những người viết trẻ”. Báo dày trên 300 trang. Và đã đước gởi đi khắp nơi.
Tin vui là bà xã đã  chịu ăn trở lại.  Tuần trước, Y. sụt cân đến mức quan ngại. Không ăn, không uống. Cứ ngậm miệng. Và mỗi lần cái muỗng mới bắt đầu đút vào hai bờ môi, là Y. như chực ói ra. Có khi ói nhiều, có khi ít.  Y tá  gọi bác sĩ. Bác sĩ đến và cho rọi X Ray khắp thân thể. Nhưng vẫn tìm không ra.

Tôi  biết không  phải vì  bao tử, ruột, hay gìgì đó thuộc thể chất, mà vì ảnh hưởng của thần kinh. Khi thần kinh bị suy thoái, xuống mức hổn loạn,  cứ nghĩ thịt  là từ những lò sát sanh mà sợ, cá thì từ những hồ phẩn dơ bẩn mà ghê , thì có thuyết phục cách mấy , cũng phải đầu hàng. Chỉ còn cách là đục lỗ thông ống vào bao tử…

Nhưng tôi nói với con  tôi không muốn vậy. Tôi sẽ cứu. Tôi sẽ cứu. Tôi sẽ  mang tất cả tình yêu của tôi, tình người trong trai tim tôi để cứu. Tôi đã làm những việc mà không ai có thể ngờ. Là lbơm thuốc nước vào hâu môn người bệnh, vì cả tuần Y. không đi cầu.. khi thấy cái bụng của Y. càng lúc càng lớn vì cứ nằm hoài,  thhức ăn không tiêu hóa và  dồn cục…
Tôi cũng thay những bát, dĩa, tô bằng mủ nhựa  bằng thủy tinh. Món ăn nào tôi cũng để vài cọng ngò, hành xanh tô điểm. Tôi nghiên cứu cách làm xúp bằng lòng trắng trứng gà, từ tiệm buffet Tàu, thay vì loảng, tôi cho nhiều “mix vegetable”, thịt cua và tôm đông lạnh, lại thêm tofu, cùng trứng chim cút…. Cứ tưởng tượng một bát thủy tinh hình chủ nhật, kính dày trong suốt, và thức ăn  gồm những lát tàu hủ, trứng cút, tôm, thêm bột năng làm nước trở nên sền sệt, lại thêm những cọng ngò xanh  xanh… Tôi thấy mắt người bệnh sáng lên… Tôi biết mình đã thành công…

Tôi nói với y tá là tôi sẽ mở một nhà hàng dành riêng cho những khách chỉ  ngồi wheelchair… It ra họ cũng  phục tôi..  Ít ra họ cũng nhìn nhận là chỉ có một lão già độc nhất  mới có thể cứu được vợ lão ta, khi họ bất lực…
Con tôi là bác sĩ, kinh nghiệm cả mười mấy năm cũng nói lên điều ấy,,,

Tôi  đã thành công trong việc mang Y. trở lại bình thường, ít ra trong lúc này. So far so good. Que sera sera. Tôi vẫn hay hát  hai câu  bài ca xưa này khi bà Receptionist hỏi han tôi mỗi lần tôi ra về.

 

2.

Mấy hôm nay tôi miệt mài theo dấu Bích Khê, và post liên tiếp.  Phần thì yêu thơ ông, phần thì nhận ra một sự thiếu sót rất lớn  khi thiên hạ phê bình nhận định về thơ Bích Khê.  Cứ mang nào là tượng trung, siêu thực, ánh sáng, dâm, thần linh ra mà khai thác, diễn dịch nhờ những ông tây bà đầm  bằng những từ rất nổ., rất kêu… Vấn đề là người đọc có hiểu thế nào là siêu thực, tượng trung, hay Beaudelaire là ai hay không. Hay  ông Bích Khê có viết di chúc là ta làm theo lối này hay lối nọ  hay không ?.
Tại sao không  đặt câu hởi  lý do gì mà BK lại mang hai chữ Mộng Cầm, Ngọc Kiều, Ngọc Sương, Châu vào thơ ông  ? Tại sao ông lại chọn Tỳ Bà thay vì Nhị Hồ như Xuân Diệu đã chọn ? Tại sao trước 1937, ông làm toàn là thơ đường cổ vẽ lòng yêu nước, thì sau 1937 thơ ông thay đổi 180 độ ?
Người ta bơm chàng lên tận mây xanh, mà  chắc gì mấy xanh hay mây xám !!!

Như Thế Lữ mang bài Hoàng Hoa ra mà  chê thậm tệ bảo Bích Khê bắt chước hai câu thơ âm bằng  trong bài Nhị Hồ của Xuân Diệu.
làm như XD mới độc quyền làm thơ vần bằng. Hễ ai làm thơ vần bằng là bắt chước XD !

(đọc bài chê thơ BK của Lê Ta (tức Thế lữ)

Cũng như ai mà làm thơ tượng trưng là bị ảnh hưởng bởi Beaudelaire !
Thêm vào đó là bệnh không chịu tìm tòi đến nơi đến chốn. Trong cuốn Tiểu thuyết thứ năm do Anh Chi  sưu tập và biên soạn có ghi 5 bài thơ mới  đều lấy bút hiệu là Lê Mộng Thu hay Mộng Thu, thế mà quí vị blog cú rập khuôn bút hiệu Lê Mộng Thu chỉ dành cho thơ đường luật !
Chỉ có một người là Lại Nguyên Ân mới chịu khó tim tòi. Nhưng vấn đề khó khăn là thiếu tài liệu…như ông đã từng than trong một số bài viết…

Càng sa vào  cuộc, tôi càng say mê  như như một nhà thám tử điều tra một “case” hào hứng.
Và tôi đã tìm thêm một số bài viết, gồm hai bài văn, và 6 bài thơ chưa hề phổ biến.
Nhờ ở cornell chăng ?
Không.
Nhờ ở VNI, VPS, VIQR, U Hoai, Unicode, “Bích Khê”, “Bích-Khê”,  “B. Khê”, “Thu xà”, “Lê Tràng Kiều”, “Lê Ta”, Google book v… Nhờ ở  cái Permanent Link với mấy con số sau chót để xác định  thời gian mà  bài viết xuất hiện trên NET

Phải chi Y. không bị bệnh nan y, thì chắc chắc tôi lái xe đi Cornell mới có thể thỏa mãn nỗi háo hức này.  Và biết đâu, tôi có thể tìm ra  một vài bài thơ mới tuyệt vời khác  bị bỏ quên…
Thôi đành chịu vậy.

3.

Trong khi đọc Bích Khê, tôi rất thích những bài ông mang trăng vào thơ như bài Tỳ Bà chẳng hạn. Xuân Diệu cũng có bài Nguyệt Hồ. Và Hàn Mặc Tử thì trăng thật sự lai láng hầu như ở  hầu hết các bài thơ của ông.

Trăng là của chung.  Từ ông vua đến người bần dân. Từ  nhà thơ lớn đến nhà thơ nhỏ.
Và vì là của chung, nên nhà thơ nhỏ THT này cũng có một số bài thơ về trăng, post ra đây để chia sẻ :

Trước hết là  một đoạn thơ tình, trăng SG:

Gặp em trong chuyến xe về muộn
Trăng đã lên trên khu Hàng Xanh
Đường qua Gia Định chia trăm ngả
Có ngả nào em hiểu tình anh ?

 

Rồi đến trăng trên đồi Bánh Ít, hâu cứ của đại đội 405 thám kích, trăng chảy vào bát rượu:

Nửa đêm, như thể ngày xưa ấy
Mấy thằng trải chiếu dưới đêm trăng
Trăng sáng phơi trên hàng kẽm lạnh
Rồi chảy vào bát rượu bâng khuâng

Trăng đến với tôi khi người khác ngủ. Trăng soi dẫn đường tôi đi. Trăng làm cánh đồng đã vàng nay dát cả một lớp nhũ kim vàng trác tuyệt. Ôi con đường trăng như chảy mãi trong tâm trí mình:

Tháng giêng qua làng em
Dừng quân bên hiên nhà nhỏ
Trăng lung linh trên tàn vú sữa
Xôn xao gió gọi thì thầm
Em nhìn lên bầu trời vô tận mênh mông
Tôi kể em nghe về chùm Hạc Trắng
Tháng giêng bầu trời đầy sao lấp lánh
Con hạc bay về thăm lại quê hương
Em thấy gì không, đuôi nó dị thường
Vì sao sáng giữa hằng hà tinh tú
Vì sao sáng đang cùng nhau nhảy múa
Như cả bầu trời mở hội hoa đăng
Em nhìn lên, đôi mắt long lanh
Tôi bắt gặp thêm hai vì sao yêu dấu
Em mười lăm, hết giêng mười sáu
Tôi hứa trăng tròn trở lại thăm em +

 

hay một đêm trăng vượt sông :

 

…Giòng sông phân tranh hai vùng thù nghịch
Đêm xuống đồi gặp con nước nổi
Súng đưa khỏi đầu
Từng con một vượt sông …

Rồi trước khi trèo ngọn Kỳ Sơn
Anh lạc trên cánh đồng trăng mênh mông
không biết nơi nào là cõi dữ
Trên đôi vai anh nặng nề lịch sử
May mà còn em
vầng trăng mười sáu
anh giữ
ở đáy ba lô…

 

Vậy mà tôi lại đành đoạn bỏ cái ba lô đựng  trăng mà đi. Đêm ấy trăng không lớn lắm, nhưng  vừa đủ sáng để soi chỗ sông giao tiếp với biển. Hai bên là hàng dừa nước. Thuyền không dám chạy bằng máy tàu mà là chống, chèo vì tại  đây có một đồn công an. Tôi đã dùng can nước để múc một can dự trử. Tôi thấy tôi múc cả trăng. Xin đừng nghiêm khác biện giải comment còm. Hãy cho thơ mọc. Hãy cho thơ hiển linh. Hãy cho thơ ca ngợi màu trăng vì đời thì quá ảm  đạm.

Khi ra đầu  vàm  trăng mới mọc
Khi ra cửa biển trăng theo sau
Múc vội can nước trăng theo vào
Uống vội hớp nước nghe mằn mặn
Không biết  vì nước hay vì trăng ?

Ở cửa biển vị nước có vị mằn mặn là dĩ nhiên. Nhưng mà tại sao vị như là vị mặn của nước mắt. Hay là trăng khóc ?.  Vì sắp mất đi một đứa con của quê hương !

Trăng là của chung. Nhưng đối với người thi sĩ, trăng không còn là của chung nữa mà là của riêng.Xin hãy cho tôi giữ làm của riêng:

Đêm vườn sau, còn tôi với trăng
Trăng vì lạnh, nên mờ không đủ sáng
Tôi cũng lạnh, nhưng lòng tôi rất ấm
Lâu lắm rồi, tôi không có bạn, trăng ơi

Đêm vườn sau, con dế gáy mỏi mê
Tiếng rụng nhẹ, một lá khô từ giã
Tôi đứng yên, và ngẩn ngơ, nín thở
Nghe vô cùng, gần gũi của vô biên

Và hình như tinh huyết của càn khôn
Đã lai láng cả một vườn không ngủ
Dịu dàng nhé, âm dương đang kết tụ
Và muôn loài đang âu yếm, sinh sôi…

Đêm vườn sau, còn tôi, với trăng
Trăng đang thức, lõa lồ không manh vải
Trên tàn lá sồi, trăng lai láng chảy
Trên người tôi, cũng vậy, chảy giòng trăng…

…