Trưa nay. một người bạn tù một thời ở Chi Lăng gọi thăm ta từ tiểu bang xa. Dùng dằng có nên bắt hay không, bởi lẽ dạo này mỗi lần nói chuyện là mỗi lẩn hụt hơi, mệt lả, và thở hổn hển. Triệu chúng gì đây. Nhưng không sao. Bạn này là bạn quí. Bạn lính. Bạn văn. Và bạn tù.
Bắt lên. Bạn chúc mừng là ta vừa có thêm một đứa con : THT- tuyển thơ toàn tập. Rồi hai đứa nhắc đến những ngày ở Cần Thơ, với lần ra mắt sách “Một nơi nào để nhớ” của ta. Không khí văn nghệ tính lẽ đầy chân tình. Tác giả cũng như ngưới tham dự đều là bạn cả.
Bạn cho hay anh em ở đây sẽ có cuộc họp mặt thân hữu để chia vui cùng ta vào cuối tuần này. Nửa thế kỷ trôi qua, bao nhiêu thăng trầm của lịch sử, của đất nước, và của cá nhân, bầm dập đến ngất ngư. Bây giờ thấm thoát mỗi người đã chờ ở bến đợi con đò Nại Hà,,, Nhưng có một thứ là bất diệt. Văn chương. Nửa thế kỷ trước là Một Nơi Nào Để Nhớ, khi tóc còn xanh, bây giờ là Tuyển thơ toàn tập, lúc tóc đã bạc phếu. Thời gian 50 năm quá dài, lịch sử quá bầm dập, nhung văn chương vẫn vậy. không thay dổi. Có gì khác biệt giữa một bài tho hôm qua và hôm nay.. Chúng có cùng một cái chung là ca ngợi cái đẹp, chân thiện mỹ. Thời nào cũng vậy. Có phải vậy không ?
Bạn nhắc lại một chuyện cũ mà ta không nhớ.
Đó là vào năm 1975, thời gian đầu chưa ra lao động, một bạn tù tên Lập tìm đâu ra một quả đạn 105 ly trong trại. Tưởng là đạn thúi, bèn tháo võ ra để lấy nhôm, làm lược, làm ống điếu … Nhưng không ngờ đạn phát nổ, khiến xác Lâp banh. Bạn ta nằm cạnh đó, cũng bị hất tung, mặt mày đỏ lòm. Ai cũng nghĩ là bạn trọng thương hay chết. Nhưng không ai dám chạy đến cứu bạn. Trái lại nằm ép dưới nền. Chỉ có một mình ta từ phòng cạnh chạy ùa vào ôm lấy bạn. Bạn nói: ” Vâng chỉ có anh, tôi không bao giờ quên. Tôi còn nhớ là anh lau vừa chùi mặt mày tôi vửa cho cả phòng biết là màu đỏ không phải do máu mà do thuốc đỏ !
Người bạn nghẹn lời. Tôi thì cố nhớ, Bạn vinh danh tôi chăng? Không đây là chuyện thật. Chỉ có bạn và tôi mới biết.
Như vậy, tình bạn không phải ở lẽ thường. Mà trong ấy, còn sự sẻ chia với nhau, hoạn nạn, gian khổ, vui buồn.
Như nửa thế kỷ trước chia sẻ niềm vui với Một nơi nào để nhớ tại quán Thằng Bờm Cần Thơ và bây giờ chia sẻ niềm vui với THT: tuyển thơ Toàn tập. Dù ngày xưa, tóc còn xanh. và bây giờ tóc đã bạc. Niềm vui vẫn mọc lên từ những tâm hồn biết yêu văn chương, chữ nghĩa.
Bạn của tôi Lê Hoàng Viện. Nhà thơ. Còn một bút hiệu khác là Lê Cần Thơ khi viết văn. Nêu lên tên tuổi để chúng tỏ tôi không nói dối. Khi người đời vẫn coi nhà văn là kẻ hay nói dối, phóng đại…
Nghĩ cũng ấm lòng. Một nửa thế kỷ sau có kẻ nhắc lại, trong khi mình quên. Bỗng nhiên nhó lạ chuyện cứu một người lính Mỹ như bài thơ Chạy dưới đây:
Chạy
Một buổi trưa mùa hạ
Có một cuộc chạy đua
Một Mỹ một Việt Nam
Khởi hành từ đỉnh núi
Cuộc đua thật hào hứng
Đạn đuổi ở đàng sau
Trước mặt là hố sâu
Xung quanh là chó dữ
Thắng là ra cỏi tử
Thua là nằm phơi thây
Cuộc đua vào giờ trưa
Giờ bắt đầu lọt ổ
Chàng Mỹ là hạ sĩ
Thầy hắn đã tử thương
Nằm sóng soài trên sườn
Bên những Nùng Kinh Thượng
Chàng Việt trung đội trưởng
Kiêm thêm là nhà thơ
Bút hiệu Trần Hoài Thư
Chị em ta đều biết !
Hai kẻ cùng chạy riết
Từ đỉnh xuống dưới chân
Đồi Bình Định trọc lông
Đá hang hầm tràn ngập
Xuống đồi, bạn không gặp
Chỉ gặp mấy chòi không
Nhưng không dám ngừng chân
Sợ vùng này Việt Cộng
Thế là ta cứ chạy
Dù muốn rả hai chân
Chạy hơn cả marathon
Mặc đầm lầy mương rạch
Mặc đồng sâu đồng cạn
Mặc ngực đập thùng thùng
Còn chân ta còn chạy !
Tội cho chàng lính Mỹ
Nhìn quanh toàn: Vi Xi !
Thấy mặc bà ba đen
Tưởng Vi Xi, chạy tiếp!
Để cuối cùng hắn khóc
Ôm lấy ta cám ơn
Để ta thành người hùng
Cứu một người lính Mỹ
Còn chân là còn chạy
Chạy để được huy chương
Chạy để được chiến thương
Chạy mà qua được Mỹ…
Tẩu vị là thượng sách
Ông bà dạy mà hay
Chạy để mà thoát thân
Còn Vi Xi còn chạy !
(trong THT: thơ tuyển Toàn tập)