Tôi mới nhận được tập thơ từ một thân hữu. Trần Thụ Ân. Không thấy tên nhà xuất bản. Không thấy bạt, tựa. Không thấy tiểu sử. Không hình ảnh chân dung. Chỉ là những tờ giấy khoan lỗ, kết dính lại bằng những khoanh, như ta vẫn thường thấy ở những binding về hồ sơ…. Rõ ràng, người bạn mới quen, đã tận dụng computer để tạo nên một món quà văn chương dã chiến.
Vậy mà, tôi trân trọng để bên giường. Vậy mà, đêm đọc bài thơ, mà sáng thức giấc cứ bềnh bồng ý thơ Trần Thụ Ân. Để phải đến computer mà ghi vội.
Một ngày, một đời
buổi sáng mang hồn thơ lên núi
tới cổng chùa sóng sánh tràn ra
ngồi kiết già đọc kinh Bát Nhã
thơ chìm vào kinh mất cả ta
buổi trưa thiền hành nghe chim hót:
công án ngàn đời gửi nhân gian
bước chưa qua khỏi lời ai oán
đành thở dài thêm tiếng gió khàn
buổi chiều theo lá rơi xuống núi
bỏ ưu phiền ở lại cùng cây
mây bay thanh thản đưa tay vẫy
mặt trời chìm sâu đóng cửa ngày
buổi tối nở đầy sao trong mắt
quê quán đời xưa lóng lánh soi
nhón gót giữa trời đưa tay vói
rớt xuống lòng ta những mặt người
(Trần Thụ Ận)
Thành thật mà nói, ba đoạn đầu tiện, tôi nghĩ chúng là những đoạn thơ hay. Cái hay không phải bắt nguồn từ cảm nhận, nhưng từ những ý từ lạ, từ thi tứ đẹp, từ một thi tài biết vận công chữ nghĩa. “Rằng hay thì thật là hay/ Nhưng hay không phải ngất ngây thế này…”:
Vâng ngất ngây như khi đọc đoạn cuối:
buổi tối nở đầy sao trong mắt
quê quán đời xưa lóng lánh soi
nhón gót giữa trời đưa tay vói
rớt xuống lòng ta những mặt người
Tôi thấy lại tôi qua từng ý, từng lời. Tôi thây những đêm trời sao, khi làm người lính núi: đêm trên cao, sao như càng thấp lại, và trăm, ngàn, vạn vì sao hiển hiện. Có sao mờ. có sao sáng. Có sao băng, cho một người đồng đội vừa ngả xuống. Có sao ràn rụa, như màu lệ long lanh, có sao hun hút cô đơn, như người đầu non, cuối bãi, làm lính thú nhớ nhà… Và thêm nữa. Những vì sao nở khi một trái sáng, bắn lên từ dưới dất, hay một trái hỏa châu được thả xuống từ chiếc C123 để soi chiến trường nguy ngập. Trái sáng thì tắt nhanh, còn hỏa châu thì vùng ánh sáng òa vở, chói lòa, và từ từ tất dần. Nhưng cả hai, đều giúp cho những người lính đang bị vây khổn, thấy được hiện trường, và thấy cả những mặt người…
Những mặt người ấy là ai? là đồng đội của tôi. Là “Hảo, Chắn, Nai, Tài Xóc dĩa/ Là Sơn, Y Đao, Nay Lak, Ông Tướng, Bình Lò Heo, Nay Lat. Là Bầy diều hâu bỏ núi khóc òa…”
Bây giờ tôi mới hiểu sức truyền cảm của thơ quả là mạnh mẽ đến dường nào.