Hôm qua, chị Ba, T., XL., H. N. và cả con chó lông xù vàng mướp bé nhỏ, đên thăm Y.
H. thì từ Florida. XL và N. từ Virginia, chị B và T. từ CA. Chị Ba năm nay đã 91 tuổi, vẫn còn mạnh để lên bậc tam cấp của nhà nursing home, dù phải dùng walker.
Đây là nhóm cùng đi một chuyến ghe cách đây 35 năm.
Vui ở là vui.
Từ lâu Y. mới được dịp khóc, dịp cười, dịp trở lại “khôi hài tính” trước mọi người. Ai cũng khen dạo này Y. mặt mày da căng, tóc đen mượt. Chị Ba thì luôn luôn cám ơn ta về công việc chăm nuôi Y.
Và ta được dịp khoe khoang thành tích: nào là cách làm bánh giò cho người bị bệnh trầm kha, liệt tay liệt chân. Nếu mua bánh giò ngoài tiệm, bột mềm, mỗi lần gấp rất khó. Phải trộn bột bánh giò với bột củ sen, vừa cứng, vừa trong, dễ dùng nĩa cắm, khỏi rớt… Đám cháu chấc lưỡi phục. Cả cách nấu phở cho người bệnh. Cả cách quyến rũ người bệnh ăn. Không phải khen món phở này được nấu từ nhà hàng danh tiếng, cook chef số một. Không phải bảo cá này rất ngon mắc tiền, không xương… Mà phải tìm cách đút một muỗng vào miệng, để người bệnh cảm thấy “OK” hay không…
Căn phòng nhỏ nơi Y có mặt hơn hai năm rưỡi nay bỗng nhiên rộn ràng hơn bao giờ. Y nằm giữa ba đứa cháu gái và chị Ba vây quanh. Mùa thu về bên ngoài, qua cửa kính, chưa thấy lá rụng nhưng thấy chút nắng dịu, mây hơi xám ủ, buồn.
Kể cho chị Ba và mấy đứa cháu về một tuần dì Y. phải chở vào Emergency và năm trong phòng đặc biệt ICU, thoi thóp cùng những máy móc hồi sinh trên đầu dưới chân, và sự canh chừng 24/24 của y tá trực.
Bản chát “hài” vẫn trở dậy, dù cả thân thể như bị đóng đinh, khi chị Ba khen ta. Y. thay vì đưa ngón tay lên trời thì hạ xuống đất. Grade F. Not A plus.
Mấy ngày nay Y. ăn được nhiều. Không phải ăn mà uống. Súp hay Cereal bán ngoài tiệm Á Đông là hai món mà Y. thích nhất. Cứ đổ nước khuấy bột hay súp, bỏ vào microwave hai phút, sau đỏ đổ vào nửa bình sửa Ensure, khuấy đều.
Y. bây giờ như con trẻ. Không ngạc nhiên khi trí nhớ thông minh càng suy thoái hay chưa phát triển thì để đổi lại là ngủ trám vào. Đó là luật bù trừ. Nhìn những đứa con nít hai ba tuổi mới thấy rõ điều này.
Trong nursing home này, thử đi rão khắp các phòng mới thấy được cảnh những cụ ông cụ bà ngủ mê mệt trên giường. Cần gì cầu xin an lạc.
Hôm nay dứt điểm phần dò lỗi chánh tả của Nuôi Sẹo. Cái hạnh phúc lớn nhất là được dò lỗi chính tả hay đánh máy những bản thảo giá trị. Dù là tên tuổi lơn, nhưng hai ngón tay gõ không chịu, thì tên tuổi lớn cũng phải vất vào sọt rác.
Làm sao mà không vui cho được khi được đọc một đoạn văn về “chửi” mà có lẽ trong văn học sữ VN chưa có một tác giả nào lại mô tả một cách tài tình, nhất là giúp người đọc tìm dược cái triết lý ẩn dụ rất tinh tế qua đoạn văn này. Nó thích hạp cho những ai bị bôi nhọ chửi rủa :
“…Ngay lúc ấy thì gã lại thấy là mẹ Khán chỉ có gọi tên Nuôi Sẹo ra mà chửi. Mà chửi Nuôi Sẹo thì có phải là tên cúng cơm của gã đâu? Gã lẩm bẩm: “Me me me cấp có chửi đến tên tên tên tên cú cú cú cúng cơm cu của của ông đâu ô ô ông khô khô không cần.” Nhưng tiếng hai mẹ con Khán Xòe cứ lấp cả tiếng của gã. Gã tức mình quá liền đến gần mẹ Khán Xòe, giơ mặt, giơ chân, giơ tay hét lớn: “Chư chư chửi Nu Nu Nu ôi Se Se seo sẹo me cha nu nu Nuôi eo mẹ Bố bố bố Nuôi Se Seo me me me tiên sư sư thằ thằ thằng Nuôi Sẹo.”
Mừng lắm, bạn ạ. Năm 1965, báo Văn đăng lời kêu gọi lập một ủy ban tìm tòi tài liệu, bài vở, bản cảo của Triều Sơn. Mãi đến hơn nửa thế kỷ sau, ta đã làm được việc này. Vui lắm các bạn à. Vui và cả hăm hở. Bạn thử tưởng tượng cả tháng qua, tôi đã đánh máy hơn 100 trang những bài vở mà tôi tìm ra, nhờ Interloan library và nhờ những người bạn Mỹ không hề quen biết tại thư viện Cornell, khi biết tôi đang làm một “big project”.
Dưới đây là một đoạn văn viết về “chửi”. Cần nhấn mạnh là Nuôi Sẹo được viết trong khoang 1945-1953, được sửa ba lần, ở ba nơi khác nhau. Trước hết là ở VN, sau đó là châu Phi và cuối cùng là ở Pháp. Nuôi Sẹo được đăng từng kỳ trên nguyệt san Tình Thương – tiếng nói của sinh viên Y khoa SG (1964-1967):
…Nuôi Sẹo đến trước cổng nhà con mẹ Khán Xòe ở giữa xóm giếng kêu ơi ới gọi mẹ Khán Xòe ra, mẹ Khán vừa ở bên hàng xóm về liền chửi gã liền: “Cha tiên nhân con đẻ ra mẹ mày, bà nó nợ nần gì mày mà mày réo bà ở ngõ.” Nuôi Sẹo cứ theo như lời Tư Bường dặn hỏi xin mẹ con gà. Mẹ trợn tròn xoe mắt lên chửi nữa: “Cha tiên nhân con đẻ ra mẹ cái quân khốn nạn này đừng có láo.” Mẹ nhìn khắp ngõ rồi lại chửi thêm cho gã ít câu nữa. Một lát mẹ dìu dịu định bước vào thì gã lắp bắp: Gia, giã, gà, gà, gà, gà, da, da, đây. De, de, de, mẹ, mẹ, gi, gi, giã, gà ông đây.” Mẹ Khán Xòe tức tím mặt liền nhảy chồm chổm, hai tay lúc xốc váy, lúc xỉa xói, vỗ đồm độp. Những câu chửi tóe ra như suối:
Cha năm đời mười đời thằng Nuôi Sẹo.
Cha tiên nhân thằng Nuôi Sẹo.
Cha nóc họ thằng Nuôi Sẹo.
Cha tam đại tứ đại thằng Nuôi Sẹo.
Cha thằng đàn ông con đàn bà ăn cứt, ăn đái đẻ ra thằng Nuôi Sẹo.
Cha tiên nhân đứa họ xa họ gần dây mơ rễ má với nhà mày.
Nhà mày có thằng đàn ông chết thằng đàn ông,
có con đàn bà chết con đàn bà,
có mẹ già chết mẹ già,
có con trẻ chết con trẻ.
Thần nanh đỏ nó mổ vào cái bố mày.
Mày là thằng mõ mà mày dám trêu vào bà,
bà băm viên nho nhỏ bà bỏ vào chuồng hôi…
Người trong xóm giếng nghe tiếng mẹ Khán Xòe chửi liền đổ xô cả ra ngoài nghe. Họ chen chúc nhau đứng thành mấy hàng. Những trẻ con tranh chỗ nhau, giẫy nhau, chí chóe. Mẹ Khán Xòe được thể lại càng chửi mãi. Đứa con gái mẹ năm nay độ mười sáu mười bảy mặt mỏng người gầy xác như mẹ cũng chạy ra xốc váy vỗ tay chửi. Thằng con trai nhỏ thì đứng nhìn Nuôi Sẹo nói lắp bắp. Nhưng gã thấy hai mẹ con nhà Khán chửi nhanh và lớn tiếng quá gã chửi không nổi đâm ra tức tối, gã dậm chân, nắm tay. Nhưng mẹ Khán và con gái lại càng chửi như tát nước vào mặt gã cứ nhảy bổ lại gần mặt gã mà chửi. Tức quá không làm thế nào được, gã đứng trơ một lát, gã nhìn và nghe hai mẹ con mẹ Khán chửi như họ chửi ai, rồi nghe mẹ Khán lên bổng xuống trầm gã lại thích thú. Gã nghĩ: chửi thế này mới gọi là chửi chứ lị, chửi đến thế này thì có thua gì bọn kép Thanh hát tuồng Tàu đâu? Gã ngạc nhiên sao lại thấy chỉ có một bên chửi thôi còn bên kia đâu. Nhưng nghe những câu chửi của hai mẹ con mẹ Khán chợt nhận thấy là hai người chửi Nuôi Sẹo. Gã tức quá cũng chửi lên hai ba câu nhưng chính gã cũng không nghe thấy câu chửi của gã thì còn hòng gì những người đứng xem nghe thấy nữa. Ngay lúc ấy thì gã lại thấy là mẹ Khán chỉ có gọi tên Nuôi Sẹo ra mà chửi. Mà chửi Nuôi Sẹo thì có phải là tên cúng cơm của gã đâu? Gã lẩm bẩm: “Me me me cấp có chửi đến tên tên tên tên cú cú cú cúng cơm cu của của ông đâu ô ô ông khô khô không cần.” Nhưng tiếng hai mẹ con Khán Xòe cứ lấp cả tiếng của gã. Gã tức mình quá liền đến gần mẹ Khán Xòe, giơ mặt, giơ chân, giơ tay hét lớn: “Chư chư chửi Nu Nu Nu ôi Se Se seo sẹo me cha nu nu Nuôi eo mẹ Bố bố bố Nuôi Se Seo me me me tiên sư sư thằ thằ thằng Nuôi Sẹo.” Tiếng của gã đã bắt đầu chen lẫn tiếng của mẹ con mẹ Khán, gã hăng máu lên giận quá, mẹ cha cái thằng Nuôi Sẹo bị chửi mà không trả lời, hèn quá, hèn quá, gã thắng thế càng hò hét dậm chân múa tay trợn mắt, Mẹ mẹ cha cả lò thằ thằng Nu Nuôi Seeo thằ thằng Nu Nuôi Seeeo mâu mâu Mẫu hậ hậ hậu ơi… Gã giơ tay hất hất như giục hai mẹ con mẹ Khán Xòe chửi hăng nữa lên, thì gã ngạc nhiên thấy mẹ Khán hạ thấp giọng, trán mẹ còn nhám mồ hôi, nhưng mẹ không lồng lộn như lúc nãy nữa, chỉ chửi như có lệ, tuy mẹ vẫn đưa cái mặt mỏng lưỡi cầy của mẹ ra để nhìn Nuôi Sẹo bằng nửa con mắt. Đứa con thấy mẹ hạ thấp giọng cũng hạ thấp giọng theo và đứng nấp đằng sau mẹ. Những đám người đứng xem, người nào cũng chú ý, nhất là trẻ con thì vừa ê ê reo mừng vừa hát tay cổ võ. Nuôi Sẹo lại càng sấn tới mãi trước mẹ Khán Xòe mà chửi “ừ ừ ừ… mẹ cha thà thà thằng Nu Nuôi Seeeo, me, me, me bố cha thằng Nuôi Seeo, ừ ừ ừ mẹ cha tiên s s sư thằng Nuôi Seeeo… ư ư ư.”
Mẹ Khán thấy Nuôi Sẹo sấn lại dữ quá, lùi lại vài bước, nhưng Nuôi Sẹo được thể lại càng sấn lại chửi hăng thêm, càng giơ nắm tay dậm dạo trước mặt mẹ Khán Xòe. Mẹ Khán lùi lùi lùi mãi tới cổng rồi thụt vào trong cổng…
(Trich từ Nuôi Sẹo, Thư Quán Bản thảo sồ 77 chủ đề nhà văn Triều Sơn sẽ phát hành vào trung tuần tháng 11-2017)