Tôi còn nửa tiếng đồng hồ để viết. Tôi muốn chọp ngay ý nghĩ về một hiện tượng trong sinh họat văn nghệ của miền Nam vào năm 1960. Vâng, chỉ năm 1960. Đó là năm mà ba tờ báo văn học thuần túy ra đời. Hiện Đại do Nguyên Sa chủ trương ra đời vào tháng 4-1960. Sáng Tạo (Bộ mới) tục bản vào tháng 7-1960 và Thế Kỷ 20 ra đời cũng tháng 7.1960.
Một câu hỏi: Có phải sự ra đời là một dấu hiệu tốt, một tín hiệu mừng cho nền văn học nghệ thuật miền Nam ? Một tạp chí văn học ra đời đã là một kỳ công, còn ở đây ba tạp chí. Mà nội dung thì khó thu hút quần chúng. Bởi lẽ bài vở nặng ký, chỉ dành cho một thành phần nào đó.
Tôi tự hỏi. Và trả lời bằng suy nghĩ. Nhưng trước khi suy nghĩ cần phải tìm hiểu.
THứ nhất, nếu là một tin mừng thì phải có độc giả đón nhận. Chẳng lẽ treo vòng hoa Good news ở cái cửa không bóng người hay trong nhà lèo tèo mấy người cầm lý chúc tụng. Tin mừng , tín hiệu tốt phải được kèm bở những tập tạp chí ấy có mặt ở trong tủ sách, ngăn sách. Phải có nhiều người viuết về chúng. Đằng này chẳng một ai. Nếu có chỉ là một hồi ức hời hợt, nhớ đâu viết đó.
À, thêm một câu hỏi nữa, tại sao cả ba lại chết sớm. Sáng Tạo (bộ mới) chỉ có măt được 7 số. Hiện Đại được 9 số. Thế Kỷ 20 được 6 số. Quá ít.
Và đây là lý do tại sao chúng chết:
Trong bài tiểu luận “Nguyên sa: Nhà báo, nhà thơ” của Nguyễn Vy Khanh được post trên nhiều trang văn học trên NET , chúng ta có thể hiểu lý do tại sao:
“ Tháng 4 năm 1960, Nguyên Sa đã nhận trợ cấp để ra báo Hiện Đại trong 9 tháng như chính ông đã kể : “Tôi đã là một nhà văn nhà nước. Năm 1960, tôi nhận tiền viện trợ trong chín tháng ra chín số báo. Sau đó trò chơi chấm dứt. Cùng một lúc với tôi, trong khoảng thời gian đó, các tạp chí Sáng Tạo và Thế Kỷ Hai Mươi cũng tồn tại nhờ chất dưỡng khí hoá học đó”
Thì ra thế.
Có tiền mua tiên
Không tiền bó tay.
Còn Thư Quán Bản Thảo này?
Sáng nay tôi lái xe đến nhà của một vợ chồng người Mỹ gốc Tàu để mua 6 thùng giấy với giá thật rẽ. Mỗi thùng 10 ream. Vị chi tôi có tất cả 60 ream giấy, đủ cho Thư Quán Bản Thảo kỳ này.
Tôi đã post một lọat bài Tẩy trần, mục dích là muốn mình nhẹ tênh, rủ nợ, cớ sao tôi lại lặn lội mua giấy, để phải còng cả lưng thở hào hển vì mang chúng quá nặng? Trong khi cô chủ Tàu thương hại trước khi tôi từ giã, nói: Ông có điện thọai email chúng tôi chứ. Ông cần chúng tôi giúp ông thì cứ gọi. Chúng tôi đến ngay. Ông nên nhớ là ông ở một mình, không ai chăm sóc ông.
Trời ơ, câu nói làm tôi muốn rơi lệ.
Nhưng mà, lúc này – lúc mà tôi xem như cạn khô hy vọng, chán nản tột cùng. May mà còn những thùng giấy này. Chúng cứu tôi.
Và đó cũng là lý do tại sao Thư Quán Bản Thảo lại sống đến năm thư 15, không một trang quảng cáo, chỉ in để biếu tặng.
Tại sao?
Vì nó có hậu thuẩn của độc gỉa,