Khi nghe tin bạn qua đời

Thắp nén hương lòng về hương hồn HHV

Trần Hoài Thư giới thiệu

Nhà thơ Huỳnh Hữu Vỏ qua đời tại quê nhà của anh – Phan Rí. Anh cùng thế hệ với tôi, và người thi sĩ của vòng đai SG. Thơ anh thường thấy xuất hiện trên tuần báo Khởi Hành – cơ quan của Hội Văn Nghệ Sĩ Quân đội. 

Nay xin đăng lại một số bài của HHV được trích từ Thơ Miền Nam Thời Chiến I, II do chúng tôi sưu tập để bạn thấy rõ hơn về vóc dáng thi sỉ HHV:

NHỮNG BÀI THƠ SƯU TÂP của Huỳnh Hữu Võ

 

 

Dưới Chân Đồi Xích Thố

( viết bởi chương trình Dạ Lan. Đài tiếng nói quân đội Sài Gòn )

 

  1. 1. Nơi anh đồn trú

 

Dưới chân Đồi Xích Thố này có con sông

Con sông có cây cầu bắt qua

Bên này là vườn táo là nghĩa địa là ruộng hoang

Là lô cốt là hầm chông là bãi mìn

Buổi sáng anh ở nơi đây

Đu đưa lời tình bên khóm táo

Với bầy te te với tiếng gió sang mùa

Anh phải ngủ thật nhiều vào ban ngày

Để đêm từng đêm ngồi ôm súng gác

Anh phải cười nơi đây thật to

Để khỏi nghe tiếng súng

Anh phải văng tục nơi đây cho đã

Vì thiếu bóng đàn bà suốt tháng

Anh phải thủ dâm

Mỗi khi đài quân đội đưa lời “ Em yêu lính ”

( Tất cả bạn bè anh vẫn thế

Có gì đâu mà giấu phải không )

Anh cởi trần ra tắm nắng

Khi mặt trời lên cao

Anh cởi trần ra tắm mưa

Khi mưa vừa nặng hạt

Anh đi giầy bố Mỹ hút Quân tiếp vụ

Anh đội nón Đại Hàn ca nhạc Trịnh Công Sơn

Anh rất thương lính hơn hồi chưa nhập cuộc

Anh rất ghét lính khi đã lãnh lương xong

Anh ăn buổi sáng buổi trưa nhịn đói buổi chiều

Anh ăn buổi chiều nhịn đói buổi trưa buổi sáng

Anh cũng thường nhịn ăn suốt ngày

Sau những lần uống rượu

Nước bidong anh bữa ngọt bữa cay

Tâm thần anh ngày thanh bình ngày nội chiến

Anh ngủ nhờ trên đất

Đất mẹ Việt Nam mến yêu

Anh bới sâu lòng đất

Chôn xác những thằng người

Những thằng người bất hạnh

Trong một nội chiến tương tàn phí lý và bẩn thỉu

Trong một nội chiến nhục nhằn dằng dai và bịnh hoạn

Bạn bè anh đứa còn đứa mất

Đứa đào ngũ đứa vào bịnh viện

Đứa cụt tay đứa què giò

Những thằng còn ở lại đây

Tháng những qua ngày ngồi vỗ súng ca

Anh ca bài ca yêu thương

Của một quê hương chia cắt bởi những con tàu

( Không phải mấy nhịp cầu bắt qua dòng Bến Hải )

Anh ca bài tình ca quê hương

Quê hương của một dòng sông

( Dòng sông này không chia cắt tình người )

Anh ở đây dưới chân Đồi Xích Thố

Nhìn anh em bằng mũi súng ngoại bang

Anh ở đây dưới chân đồi nắng cháy

Vùng đấy khô cằn của một quê hương

Quê hương của một giống người bị trị

Một ngàn năm, một trăm năm

Rồi còn bao nhiêu năm?

 

 

  1. Khi anh hành quân

 

Bảy ngày gạo gói thương vào đó

Xua tay trần hung hãn một ngày vui

Bạn và anh đã nặng lòng yêu nước

Như đã nặng lòng yêu khói thuốc capstan

Nếu bên cánh rừng này ví dụ:

Dù có em anh sẽ bắn tan tành

Cũng như lúc dùng quân

Anh đã bắn vào radio có tiếng em hát

Đặc lệnh hành quân bảy ngày “ cơm no áo ấm ”

Bảy ngày đi năm lít rượu trong người

Mở nắp biđong cho hơi nồng trận mạc

Cho đất trời một vũng dưới chân anh

Nếu rừng Thái An

Đạn bom không dẫm nát

Thì rượu nếp than sẽ đốt cháy tơi bời

Anh hiên ngang như con bọ hung lửa

Xới tan tành mấy bãi cứt trâu khô.

Niềm ước vọng hòa bình

 

Khi chiến tranh chấm dứt

Tôi sẽ về miền thôn dã

Lấp hố bom trồng cây mận cây xoài

Chờ cây lớn đơm thật nhiều trái chín

Hái về cúng cha vì người chết nơi này.

 

Khi chiến tranh chấm dứt

Tôi trở về miền thôn dã

Múc nước hố bom tưới cau tưới trầu

Chờ cau lớn trầu đơm nhiều lá

Tất cả chỉ dành cúng mẹ tôi thôi.

 

Khi chiến tranh chấm dứt

Tôi sẽ trở về miền thôn dã

Đốn tre góc vườn đan thật nhiều mê rỗ

Buổi sáng tôi bới đất sàng tìm mảnh xương

Buổi chiều tôi múc nước hố bom tưới vườn

Buổi tối tôi chong đèn suốt sáng

Cái này là mảnh bom !

Cái này là mảnh xương !

Còn đây là thịt vụn !

Thịt này là của ai ?

Xương này là của ai ?

Bom này là của ai ?

 

Khi chiến tranh chấm dứt

Tôi sẽ dành một vuông đất trong vườn

Và chia ra thành ba phần mộ

Nấm chôn mảnh xương

tôi đề bia tên cha

Sanh năm 1916 tại Tăng Lộc Thôn

Người đã một thời dùng gậy gộc đuổi tây

Nấm chôn thịt vụn

tôi đề bia tên mẹ

Sanh năm 1920 nơi ruộng đồng Nha Mí

Suốt đời chan nước mắt nuôi con

Nấm chôn mảnh bom tôi khắc hai xương chéo

Vẽ lên trên một chiếc sọ người

Nhỡ mai này con tôi khôn lớn

Nhìn phần mộ này mà câm hận thay tôi

 

Khi chiến tranh chấm dứt

Tôi sẽ trở về miền thôn dả

Với mớ ý thức đen

Và hai bàn tay đã chai mòn thép súng.

 

 

Hiệp định Balê về Việt Nam

 

Đài BBC rè rè bản tin buổi sáng

Tôi ngồi trong cầu tiêu

Nơi đây không có men bia nước ngọt

Không có bàn vuông bàn tròn

Không có người trước người sau

Không có anh không có em

Không bạn bè không kẻ thù

Đối diện là tấm vách

Không có hàng chữ trong trí nhớ

(kẻ nào xây cất cầu tiêu này bằng đôi tay mình) (*)

Xin cám ơn mọi người

Xin cám ơn tình yêu thương đồng loại.

 

Giữa khoảng không gian nhỏ bé

Trong khung cảnh một cầu tiêu

Tôi nhìn rõ mặt tôi trong hồ nước

Tôi nói chuyện  tôi theo tiếng dội vách tường

Tôi hoan hô và cảm ơn tất cả

Cám ơn những cây cầu đã gãy

Trong niềm hy vọng tràn đầy buổi sáng

Cám ơn những Snach Bar đã mọc

Tô điểm thị thành Đông Phương mất gốc

Cám ơn những cánh đồng băm nát mặt mày

Để tuổi trẻ hôm nay không còn nhận diện được quê hương

Cám ơn bê bốn mươi em mờ bảy chín

Những khí giới tối tân

Đã nướng chín tình anh em bằng hữu

Hai mươi năm trên vai mẹ Việt Nam.

 

Giữa khoảng không gian nhỏ bé

Trong khung cảnh một cầu tiêu

Tôi nhìn rõ mặt tôi trong hồ nước

Tôi nói chuyện tôi theo tiếng dội vách tường

Tôi hoan hô và cảm ơn tất cả

Hỡi những người anh em đã chết

Đang chết và may mắn được chết

Để tôi ngồi mãi nơi cầu tiêu này

Nói chuyện yêu thương nói chuyện vách tường.

 

27.1.1973

 

(*) Câu thơ của Phạm Công Thiện

 

 

 

Giỗ đầu về thăm Huế

 

Huế rồi Huế cũng đen mun

Tôi qua phố chợ ngồi chôn cuộc người

Xem tranh vẽ bóng lên đồi

Nhặt từng túc đạn thổi còi ru em

Bỗng dưng trọng pháo thắp đèn

Em trăm năm cũng khát thèm tình quân

Tôi về tìm lại người thân

Thấy mang súng đứng trong thần thoại xưa.

 

1969

 

Trò chơi của người chưa lớn (*)

 

Tôi vào quê hương bằng cuồn dây thép

Bằng vết chân cùn nhọn hoắt của cha

Theo những thông hào ươn đầy trái phá

Tôi đưa bàn chân cào cấu trên da

 

Tôi vào quê hương bằng xe Traction

Chiếc xe chở đầy chất nổ ngàn cân

Tôi đặt nó lên xương sườn của mẹ

Thân mẹ a ha thân mẹ tanh bành

Tôi vào quê hương bằng đường nước mắt

Nước mắt bạn bè nước mắt anh em

Tôi lội tôi bơi mệt nhoài trong đó

Máu loang đầu tôi chảy xuống ruột mềm

 

Tôi vào quê hương theo nòng thép súng

Lửa cháy trong hồn máu chảy trong da

Trên da mặt tôi mọc lên cổ thụ

Cổ thụ sai oằn lựu đạn mọt chê

 

Tôi vào quê hương theo đoàn cải lương

Đứng lên làm hề đả đảo hoan hô

Lũ trẻ ngu ngơ cười phun nước bọt

Trên mặt mày tôi dưới yếm trên đầu

 

Tôi vào quê hương mang theo quà tặng

Carbin, thompson, garan, tiểu liên

Dành phát cho nhau mỗi thằng một đứa

Dành phát cho nhau mỗi đứa một thằng

 

Rồi tôi rời bỏ thành đô

Chông chênh đá dựng hang dò dẫm quanh

Việt Nam rách nát tan tành

Quê hương máu mắt chảy quanh địa cầu.

Saigòn 1966

 

 

(*) Bài thơ này ký tên: Hoa Đất Nắng. Tiểu Thuyết Thứ Năm chọn đăng 1966. Nhạc sĩ Phạm Duy phổ thành ca khúc Đi Vào Quê Hương (1966) Ca sĩ thực hiện: Thái Thanh, Khánh Ly, Diễm Chi…và in trong tập ca khúc Phạm Duy – Kỷ Vật Của Chúng Ta. Chủ đề Tâm Ca, nhà xuất bản Gìn Vàng Giữ Ngọc 1970. Nhà sách Khai Trí phát hành.

 

 

DƯỚI CHÂN ĐỒI XÍCH THỐ (1)

 

 

Chiến tranh và bợm nhậu

 

 

Không uống Lave suốt đời ta khổ

Uống Lave khổ chỉ một đời ta

Nên từ đó ta biến thành bợm rượu

Lương dẫu ít thôi còn mớ tiền nhà

Đường lã lướt ta thong dong một cõi

Sáng Lave chiều rượu đế lâng lâng

Dẫu đêm nay đơn vị ta đụng trận

Giặc có là trời ta coi như không

Thằng nào chết là nó không uống nữa

Rượu có say chưa hẵn ta say

Mơ danh vọng thì cần nhiều tiền bạc

Còn như ta uống rượu sướng dài dài

Những sáng những trưa ngồi phất phơ theo quán

Rượu ấm môi mềm ta hát ta ca

Cũng có dòng sông chảy qua trí nhớ

Và một cánh đồng bát ngát trong ta

Nhưng là lính ta thèm ca thèm hát

Thèm uống Lave thèm nói tục thèm đàn bà

Nếu không chiến tranh để làm môi giới

Thì chẳng bao giờ ta được giống ta.

 

 

(1) Trong Tập I,   Dưới Chân Đồi Xích thố chỉ có 2 bài: Nơi anh đồn trúKhi anh hành quân. Bài Chiến tranh và Bợm nhậu là bài  cuối mà chúng tôi mới sưu tầm được.

 

 

Sài Gòn mưa

 

Sài Gòn trời mưa ướt dầm con phố

Bên em chiều nay lời chưa dám ngỏ

Chầm chậm theo mưa

 

Sài Gòn trời mưa ngồi trong quán nhỏ

Đôi chim sẻ nâu nép mình góc phố

Gió mưa bời bời.

 

Sài Gòn trời mưa mưa từng sợi nhỏ

Mưa ướt mặt đường ướt dầm nỗi nhớ

Những chiều vắng nhau.

 

Sài Gòn trời mưa ướt dầm con phố

Khi chuông giáo đường không còn vang đổ

Bâng khuâng, bâng khuâng.

 

Sài Gòn trời mưa ướt dầm con phố

Bóng đổ liêu xiêu đôi bàn chân nhỏ

Tung tăng, tung tăng.

 

Sài Gòn trời mưa ướt dầm con phố

Anh theo mưa về niềm vui rạng rỡ

Tình ơi, tình ơi.

 

Sài Gòn trời mưa ướt dầm con phố

Anh đứng một mình dưới trời mưa đổ

Một mình anh thôi!

Một mình anh thôi!

 

Xóm củi 1966

 

 

 

Ngày giỗ ở Việt Nam

 

Mẹ đốt nhang và khấn thật nhỏ

Gọi tên Ba tên anh và bé thật buồn

Buồn như những lần nhận diện tiếng máy bay

Buồn như những lỗ xoáy chung quanh nhà mình

Buồn như những lần ba đi

Để lại Mẹ khăn và quần bô màu trắng

Mẹ nhọc nhằn năm tháng nuôi con

Và dỗ dành bằng lời bom tiếng đạn

Đêm đắp lên mình khói cay và trái sáng.

 

Mẹ quì xuống và đêm thật cao

Ba không về anh không về và bé không buồn lại

Mẹ dâng cơm và khấn thật nhỏ

Mẹ đốt nhang và khấn thật buồn

Ba trên bàn cùng anh và bé

Vẫn thản nhiên như người chết không hồn.

 

1969

 

 

 

 

Lời dỗ dành ngày hưu chiến

 

Người mẹ đốt ba cây nhang

Đó các con cứ lạy mừng ngày hưu chiến

Đó các con hai mươi năm rồi tết đến

Các con cứ thản nhiên mà nô đùa

Cứ dặn dò nhau đừng đốt pháo

Âm thanh này làm đất hờn sủi bọt

Dặn dò nhau cho kỹ đừng đánh phá nghe con

Các con cứ thản nhiên mà nô đùa

Đừng thèm nghĩ gì đến tương lai

Đừng thì thào nhau chuyện đã rồi

Đừng nhìn nhau bằng ném đá

Cho Tết Nguyên Đán Việt Nam muôn đời

Cho cây cỏ hồi sinh

Trong hồn các con và Mẹ

 

Người cha đốt ba cây nhang

Hỡi các con ơi ! Từ Cao nguyên sương lạnh

Hỡi các con ơi ! Từ Đồng Tháp Mười sình lầy

Hỡi các con ơi ! Từ Miền Trung cát bỏng

Đất và người thắm tình dân tộc Việt Nam

Ngủ đi con nơi miền cát bỏng

Có diều hâu và trái sáng canh giờ

Ngủ đi con nơi đồng chua lầy lội

Có người yêu đong gạo bán cho đời

Ngủ đi con nơi miền cao đất đỏ

Có khói cay un kín núi rừng

Ngủ đi con, ngủ đi con trên bờ quê hương đó

Có diều hâu và trái sáng canh chừng

Cha ở đây một đời mong ngóng

Mơ ngày Hòa bình nhưng có được gì đâu !

 

 

_____

 

 

 

 

 

 

 

 

 

%d bloggers like this: