Tôi có một thời gian dài làm việc với công ty AT&T chuyên về ngành quality assurance (bảo đảm chất lượng). Công việc là kiểm chứng những nhu liệu (software) do bên phần hành development (phát triển, nôm na là viết nhu liệu) chuyển đến trước khi chúng được tung ra thị trường.
Nhóm tôi gồm 5 người. Dĩ nhiên những người này phải có kinh nghiệm về thảo chương (programming), phân tích hệ thống (system analysis), và quen thuộc về những phương pháp thử qua những test case khác nhau.
Vai trò của chúng tôi như những kẻ vạch lá tìm sâu. Tìm ra chỗ sai sót. Đề nghị những tu bổ. Chúng tôi phải tự đặt vị trí mình là khách hàng.
Ví dụ một người khach hàng vô ý chia cho số 0 (zero) chẳng hạn. Ví dụ, trời bão, điện tắt, hay điện thoại bị cắt. Ví dụ số tiền giới hạn là bao nhiêu, quá số ấn định, phải đánh dấu hỏi.
Người viết ra chương trình chỉ thấy hiện tại. Người thử mới là người thấy tương lai.
Vậy mà, đôi khi có những chuyện không thể ngờ lại xảy ra. Một lời khiếu nại than phiền của khách hàng cũng đủ làm người phụ trách nhức đầu. Có khi cùng làm việc với người viết program cả đêm để giải quyết vấn đề. Có khi phải tạm ngưng chạy nhu liệu.
**
Như vậy, “thử” là một việc làm rất cần thiết cho bất cứ một sản phẩm nào muốn ra khỏi lò. Nó mang cho khách hàng sự hài lòng và sự tin cậy. Nó làm tốt để phục vụ cho con người.
Đó là lý do tại sao các công ty Mỹ lại chú trọng đến “việc làm thỏa mãn khách hàng” (customer satisfaction). Chẳng những 100% mà cả đến 200%!
Muốn vậy, không phải đi mướn một programmer giỏi, siêu đẳng. Mà là phải cần sự nhúng tay của nhóm quality assurrance.
Việc “thử” cần thiết và quan trọng như vậy, vậy mà có những nơi, sản phẩm khỏi cần thử. Lý do sản phẩm được đẻ ra bởi thần thánh, bởi lãnh tụ, bởi bộ óc siêu việt. Không ai có thể nghi ngờ hay có quyền bàn đến chất lượng của sản phẩm! Nghi ngờ là phản động!
Để rồi sau đó, thấy đất trời ngùn ngụt lời thống hận, nguyền rủa, thay vì ăn năn hối hận, lại đổ thừa để biện hộ cho việc làm của mình. Như ông nhà văn nào đó khi được báo chí ngoại quốc phỏng vấn về vụ thảm sát Mậu Thân ở Huế, thay mặt đảng biện hộ:
Đảng lúc nào cũng khoan hồng tại nhân dân nổi giận đấy thôi!