Truyện Trần Hoài Thư
…Chưa bao giờ ông nghe bà ca tuyệt vời đến vậy. Có lẽ cũng như ông, bà muốn biến lời ca thành những nốt nhạc diệu kỳ để mong cho đứa cháu nội của bà chấp thuận cuộc hưu chiến một vài tiếng đồng hồ trước khi bày ra một trận chiến khác.
Từ khi ông được thăng lên chức ông nội, ông mới hiểu đó là một phần thưởng ưu hạng mà thượng đế dành cho một đời người lúc về chiều. Món quà ấy đến lúc vợ chồng ông phải thui thủi trong căn nhà trống trải, đôi khi nỗi buồn hiu quạnh như rưng rưng trên những nhánh cây phong, cây sồi, mà lá mỗi năm lại xanh đó, vàng đó, úa héo đó, khi mà cảnh vật như héo hắt đến não nề. Nó có mặt khi mà ông gậm nhấm được thế nào là tuổi xế, tuổi già, tuổi về hưu, tuổi lão. Khi mà bốn bức tường trắng soi bóng ông mỗi ngày, trong khi cái kim đồng hồ như lưỡi hái tàn bạo cắt bỏ đi không thương xót những phần sinh động của đời. Mắt đã loá, trí nhớ đã mòn, tóc đã bạc, da đã nhăn. Nó đến khi hơi thở đã hụt, và có những nỗi u hoài man mác khi ông nhìn trời đất, hay chạnh lòng khi nhìn một nghĩa trang xếp hàng những ngôi mộ bên đường hay đọc những tin cáo phó, phân ưu trên các báo.
Phải. Đó là tin mừng. Vợ con sinh rồi. Tại bệnh viện X. Số phòng. Chỉ một cái tin đánh lên từ xa vào nửa đêm từ thằng con là như một tín hiệu kỳ diệu. Để ông bà phải hối hả lên xe, và lên đường giữa đêm khuya với tất cả sự náo nức.
Náo nức đến độ ông quên nghiên cứu bản đồ về địa điểm phải đến, nơi mà đứa bé mà ông gọi là cháu nội, mở mắt chào đời. Ông cũng quên mang cả áo lạnh. Còn phần bà, thì hối thúc ông không kém. Bên tai ông bây giờ chỉ vang vọng hai tiếng rất yêu dấu. Cháu nội. Hai tiếng lạ lẩm, bây giờ trở thành quen thuộc. Cháu nội. Phần quà quí báu đến với đời người có phải để làm sưởi lại những ngày tháng quạnh hiu ? Cháu nội. Với quả đất này, thêm một con người nữa góp mặt vào cõi nhân sinh đông đúc, và với đất nước này có thêm một công dân, với giòng tộc ông, hay nói riêng, với cái gia đình tị nạn này sau hai mươi lăm năm ở xứ người, nó là cái chồi để từ đó nó đâm nhánh toả cành xum xuê hoa trái. Cháu nội. Cám ơn thằng cháu vì nhờ nó mà ông bà mới có được niềm vui hân hoan trong bóng xế chắc chắn là không vui. Thật vậy, có ai dám nghĩ đến cảnh cô liêu của người già phải chạm trán nhất là người ấy có một quê nhà phải bỏ mà đi. Có ai dám nghĩ về những bước gậy trúc khấp khểnh, và một mặt trời đỏ ối trên hàng cây thánh giá. Cháu nội. Hay là một bông hoa quí mà tuổi già được nhận từ đời trong khi thân cây đã sắp hết nhựa ?
Trong cõi đêm dày sương mù có hai kẻ đang cố gắng tìm đường qua tiểu bang lân cận. Mắt ông kém, nhưng chân ông đạp mạnh ga. Bà luôn luôn cảnh cáo về cái kim vận tốc đã vượt xa giới hạn. Những chiếc xe chạy muộn màng, mờ ẩn hai ngọn đèn pha khi xe lên cao. Những cửa nạp tiền mãi lộ (toll) chắn lối. Ném đồng tiền vào chiếc rỗ lưới sắt, và lại rồ máy nhấn ga. Có khi qua vùng núi, sương che phủ đến ngợp thở, mà sao ông vẫn quên đi nỗi mệt nhọc hay cơn buồn ngủ, để lòng cứ bôi hồi nôn nao. Và khi trả chặng cuối cùng, ông hỏi người thu tiền về thị trấn mà ông đang tìm đến. Bà ta sốt sắng chỉ vẽ, và khi ông kể là ông đi thăm cháu nội đầu của ông, là bà ta reo lên: Congratulations ! để chia xẻ niềm vui với ông. Vâng, cám ơn bà. Và cảm ơn cuộc đời. Cuộc đời đã dâng tặng biết bao niềm vui kỳ diệu. Có điều là mình không biết đón nhận đó thôi, phài không thưa bà. Tôi biết là nửa đêm này, có một cặp vợ chồng trẻ đang ngất ngây vì có đứa con đầu lòng, thì cũng có một đôi vợ chồng già đang vui mừng quá độ vì có đứa cháu đầu tiên. Khi lửa sắp nguội tàn thì vẫn có ngọn lửa khác cháy lên. Khi sự sống sắp khô héo thì vẫn còn sự sống khác tiếp trợ. Phải vậy không, thưa bà ?
Đêm lăn đều trên bốn bánh xe. Những con đường vắng xe thưa thớt. Những ngôi nhà bên đường đóng cửa. Thị trấn đã chìm trong giấc ngủ say. Chỉ có một tiệm fast food còn mở cửa. Ông ghé hỏi thăm đường. Người bán hàng ân cần chỉ dẫn.Ông ta lại lo lắng hỏi: “Bộ ông bà có chuyện gì emergency mà hỏi bệnh viện ?” “Không, chúng tôi đến thăm cháu chúng tôi mới chào đời.” Người đàn ông đưa tay bắt: “Congratulations!:”.
Congratulations! Chúc mừng !”. Từ người thu tiền mãi lộ đến người bán hàng đêm. Và có lẽ, khi nghe tin này, không một ai lại không chia vui dùm ông bà. Ông theo hướng chỉ, chạy chậm để tìm tên đường. Và bên cạnh ông, bà reo lên. Bệnh viện đây rồi. Xe vào parking trống trải. Dễ chừng hai giờ sáng. Người nữ y tá trực sau khi nghe ông giải thích lý do, cũng buông lời chúc tụng. Congratulations ! Rồi ông bà lên thang máy. Ở đây, người nữ hộ sinh hướng dẫn ông bà vào phòng nghỉ hộ sản. Cậu con trai xem như con chim trống, đứng đấy, không biết làm gì. Cô dâu gương mặt rạng rở niềm vui. Chúc mừng một đôi vợ chồng được lên ngôi vị là cha mẹ. Bé nằm trong nôi, được quấn trong chăn chỉ chừa mặt đỏ hỏn. Chúc mừng vợ chồng hai con…Bà nói. Ông áp mặt vào cháu ông. Miệng bé khẻ mở. Ông bỗng nghe lòng thật ấm áp vô cùng. Một nỗi ấm áp khó có thể diễn tả.
Sự mầu nhiệm kỳ diệu của cuộc sống là đây. Bắt đầu là một hài nhi đỏ hỏn, đôi mắt nhắm nghiền. Ông nắm bàn tay của nó. Ông bồng nó vào lòng. Nhỏ bé trong vòng ôm, ông áp mũi lên đầu, ông khe khẻ hát ru.
Bắt đầu từ đó, hai vợ chồng ông có thêm niềm vui mới. Những niềm vui nho nhỏ mỗi ngày mỗi nẩy nở, như những giọt nắng lóng lánh trong cảnh cô tịch của tuổi già. Ngày ngày bà gọi điện thoại để hỏi thăm về đứa cháu. Hàng ngày ông bà nhận được những tin tức báo cáo về nhân vật mà ông phong là “thống soái tý hon”. Và cứ một hay hai tuần, ông bà đều lái xe trên ba tiếng đồng hồ để thêm một lần bồng ẩm, nưng niu đứa cháu nội của mình.
Có lẽ, đó là một sự bấu víu cuối cùng giữa lúc mọi điều như bay vuột mất. Con cái thành vợ thành chồng, và bỏ đi, và bay nhảy. Chúng có đời riêng. Chỉ có đám cháu mới thật sự được ông bà bồng ẩm nưng niu, hôn hít như giữ lại quà tặng của đời người. Bởi vậy, ông không ngạc nhiên, khi ông biết có một ông bạn lớn tuổi phải chấp nhận những tháng ngày buồn tẻ nhất, cô quạnh nhất ở xứ Mỹ này, để săn sóc dùm hai đứa cháu nội. Lần nào gặp gỡ, ông ta đều buồn bã than thở chỉ mong được trở lại quê nhà: “Nơi này tôi đâu có gì, suốt ngày quanh quẩn trong bốn bức tường, không bạn bè, không láng diềng, thấy tuyết trắng phủ ngoài trời mà buồn thúi ruột. Tôi phải trở về. Tôi qua đây tuổi đã gần 60 nên mọi sự quá trễ…Muốn đi đâu cũng phải nhờ đến con mình. Thấy nó làm việc quá cực, tôi không nỡ…” Nhưng rồi, nói thế, buồn thế, than thở thế, mà ông ta vẫn ở lại đất Mỹ này đã hơn hai năm rồi. “Tại vì hai đứa cháu nội. Thấy không ai săn sóc chúng, tôi không nỡ xa. Để chúng lớn rồi tôi mới yên lòng…”
Cảnh một ông già 65 tuổi, một thân một bóng, không vợ, không bạn bè, qua Mỹ rất muộn, trong khi ở bên nhà ít ra cũng có cơ ngơi, bạn hữu, láng diềng, chấp nhận ở lại để săn sóc cháu mình, có phải đó là tâm trạng chung của những người lớn tuổi ở xứ này ? Nỗi hy sinh này quả thật quá to tát. Một đời cho con bây giờ cho cháu. Cho dù bàn tay nhăn nheo kia có run rẩy khi thay tả, khi tắm rữa, hay pha sửa, hay bồng ẩm đi nữa.
Bởi vậy, nên khi nghe thằng con gọi điện thoại nhờ ông bà coi giữ dùm thằng bé một ngày, mặc dù đã có cuộc hẹn với bạn bè, ông bà cũng thất hẹn, lên xe mà đi ngay. “Tội nghiệp cho chúng, lâu lâu cho chúng một ngày nghỉ xả hơi. ” Bà nói và ông đồng ý. “Nghĩ thì cũng tội cho chúng. Ngày xưa ở VN, bên cạnh có nội ngoại cô dì, có cả người vú hay giúp việc săn sóc giúp đỡ tận tình. Nhưng ở Mỹ này, không có ai hết. Hai đàng nội ngoại thì ở xa, bà con thì không có ai…”
oOo
Khi ông bà đến nhà, nhấn chuông, và khi con ông mở cửa mở ra, thì gương mặt thằng cháu nội hiện ra sau tấm kính. Đôi mắt đen láy của nó hết rảo nhìn ông rồi đến bà, có vẽ lạnh lùng, chẳng có dấu hiệu gì mừng rở cùng hai người khách. Chỉ có ông bà thì như hai cơn gió lốc từ bên ngoài tốc vào. Ông đưa tay muốn bồng. Bà đưa tay muốn ẩm. Thằng bé ngần ngừ một chốc, đầu hơi ngã về phía sau, rồi lại nhìn hai người như quyết định cho ai được ân huệ. Ông không cần đợi chờ, ôm chầm lấy nó. Hình như bây giờ thân thể nó nặng hơn. Và bắp đùi bắp tay chắc hon và bự hơn. Ông hôn nó. Hôn lấy hôn để. Mùi sửa vẫn còn thơm ngậy trên miệng nó. Nó quay mặt tìm cách tránh né. Và mỗi lần ông hôn lên mặt nó, là mỗi lần nó nhắm mắt.
Thương quá đi. Niềm thương mến không thể diễn tả được trong lòng ông bây giờ. Tại nó ruột rà với ông. Tại nó là cháu ông. Hay tại nó mủm mỉm, nhỏ bé, đôi mắt sáng, chiếc miệng xinh xinh. Ông bắt đầu bồng nó đi rảo khắp phòng. Thằng bé tỏ vẽ bằng lòng. Nó trao đôi mắt nhìn cùng khắp. Nhất là lúc mà ông dừng lại bên cửa kính nhìn ra ngoài nhà. Ông không hiểu rõ về tâm lý trẻ con, nhất là đứa bé ấy mới tròn vừa thôi nôi có nghĩa là đúng một tuổi, nhưng ông nghĩ, lúc này là giai đoạn thằng cháu ông đang học làm quen. Có lẽ những bông hoa ngoài sân, hay chiếc xe hơi mới chạy lướt qua, hay có lẽ nó thèm ra ngoài kia, một thế giới mới lạ của nó. Bởi vậy nó tỏ thái độ bằng hành động, hai tay bấu lấy cửa và hai chân đạp. Ông bồng nó lên, áp cả người nó vào cửa kính. Nè, xe hơi kia con. Thằng con nít hàng xóm đó con. Ông nói với cháu, dù ông biết nó không thể hiểu thế nào là chiếc xe hay đứa con nít hàng xóm. Nó đứng ngây người. Còn ông, càng nhìn nó lại càng hôn lên đầu, bà hôn lên chân. Ông cắn lên bàn tay, bà hít hà má. Thằng bé lại càng mở mắt lớn. Có lẽ nó phải khóc thét lên vì khi không có hai kẻ vồ chụp nó như con mồi. Nhưng nó bắt đầu nhoẻn nụ cười. Bây giờ nó mới tỏ vẽ thân thiện. Nó cười khanh khách khi ông áp mặt ông vào ngực nó. Mắt rực rở, miệng tươi sáng, chiếc đầu tóc loe hoe tuần trước nay đã trở nên rậm hơn, dầy hơn. Nó trao đôi mắt sáng về ông. Một bàn tay sờ lên đầu tóc ông và và bàn tay kia đã vội vàng chụp lấy cặp kính lão. Ông hốt hoảng giữ chiếc kính khỏi rớt.. Ông nghe một nỗi yêu dấu ruột rà trong vòng tay của ông. Như thể là một phần người của nó chuyền vào người ông. Mùi sửa vẫn còn thơm thơm. Ông xiết mạnh đến độ thằng bé phải vùng vẩy, cục cựa tay chân, mặt đỏ gừ. Ôi cái mặt bầu bỉnh, những sợi tóc loe hoe, những ngón tay bé tí, mủm mỉm. Chiếc miệng lộ mấy răng cửa. Cái tả nổi phồng ở đáy quần. Đôi mắt đen lay láy. Ông cắn khẻ vào tay chân nó. Ông áp mặt vào lòng nó, giả vờ thụt lét. Nó nhắm mắt cười.
Đến một lúc nào đó, hai tay ông cảm thấy rả. Ông trao lại cho vợ ông. Và thằng bé lại thêm một lần đổi chủ. Có lẽ nó quá chán với cảnh kẻ bồng người ẳm này, nên nó bắt đầu phản kháng. Hành động phản kháng này được biểu lộ qua hai chân trì xuống, thân mình vùng vẩy, như thể phá bức hai cánh tay kềm kẹp của kẻ bồng nó. Nó muốn được tự do chăng. Nó tụt xuống nhanh, đến nỗi bà nội của nó phải hoảng hồn bó tay chịu thua. Không biết nó học ở đâu hành động phản kháng qua đường lối tích cực này. Không khóc, không nằm vạ, mà vùng vẫy rồi trượt lẹ làng cả thân hình nhỏ bé. Không ai có thể cản nó khi nó muốn. Và khi đôi chân vừa chạm xuống đất là nó bước như chạy. Đôi chân dù chưa vững, bước thấp bước cao, có lúc như thể hụt hẩng, thân hình như mất thăng bằng, nhưng cứ đi như đi vào chỗ không người. Lần này nó là kẻ có uy quyền tối thượng. Ông nội nó ở góc phòng, bà nội nó thì ở đầu phòng. Và thằng bé thì cứ bước như bước vào chỗ không người. Đến đâu phá đến đó. Đến đâu hết rờ mó, lôi ra, rồi chán, rồi quay mặt nhìn ông bà nội, cười, đôi mắt sáng lên trên gường mặt bầu bỉnh. Tội tình cho dàn máy hát tối tân, bị vá chùm vá đụp bởi băng keo, để đề phòng cậu bỏ tay vào lỗ điện nguy hiểm. Ngay cả đầu thang lầu cuối thang lầu, cha mẹ nó cũng ráp vào những cửa chắn như những hàng rào ngăn đường tiến của địch quân. Cả một căn nhà đều được dựng lên phòng tuyến bằng những rào cản, hay được bảo vệ bằng những khúc băng keo, giấy lót bằng bong bóng plastic để che chở màn ảnh TV, stereo, hay những góc kệ, góc bàn có thể gây thương tích. Rõ ràng nó đến đâu mang theo bão tố đến đó. Có khi nó muốn thử mấy cái nút bấm trên dàn máy stereo, khiến ông phải nhào đến, ngăn chặn kịp thời. Ông bồng cháu bỏ lên sofa. May ra nó ngồi yên một lúc. Hai chân nó duổi ra. Mắt nhìn ông lung linh, miệng cười vui. Ông giả làm chó, sủa gâu gâu. Nó khoái lắm, cười thành tiếng. Được thể ông càng sủa nhiều hơn. Càng đóng vai một cách điệu nghệ hơn. Có nghĩa là ông nhăn mặt thè lưỡi, bò, sủa. Ông cố gắng làm hài lòng cậu chũ tí hon. Tất cả vì nó, để thấy mặt nó hớn hở, đôi mắt rực sáng, chiếc miệng nở nụ cười lộ mấy cái răng cửa mới mọc. Ông không cần nhân vị, nhân bản gì ráo. Ông là một thí sinh để nó chấm điểm. Có khi ông đóng vai ngựa để cháu ông cười hăng hắc khi ngồi trên lưng ông. Có khi ông chơi trò trốn tìm khiến cậu cười rộn ràng, chạy vòng vòng quanh phòng, bất kể chạm đầu vào tường hay chiếc ghế. Nó làm ông trẻ lại như thời con nít. Nó khiến ông trở thành một kịch sĩ tài danh mà không xấu hổ.
Cũng có lúc ông bà ngăn chặn không kịp, để nó phải vấp té ngã lăn ra trên thảm, miệng mếu. Bà vội bồng lên, vừa dỗ vừa nói: “Này, để bà đập cái nền nhà này đã làm cháu bà đau, này bà đánh rồi…” Thằng bé ngưng khóc, lại trao đôi mắt ngơ ngác nhìn. Rồi lại đòi xuống đất. Rồi lại chạy, hai chân mới tập bước, chưa vững, ngã nghiêng lảo đảo. Rồi ông lại chạy theo, lúc trái lúc phải lúc chặn đầu chặn đuôi. Có khi ông hết hồn vì thấy nó như thể đâm đầu vào chiếc bàn chiếc ghế hay góc cột. Ông vội vàng phóng tới. Có khi ông ngồi chưa kịp thở, nghe im lặng, một nỗi im lặng đầy khả nghi, thì thấy cậu cháu nội đã vọc tay vào trong thùng rác bốc đồ. Bây giờ ông mới thông cảm về nỗi cực khổ của người giữ trẻ. Nhất là người giữ trẻ là người già cả. Nếu không tình yêu thương ruột rà kia, chắc ít ai dám đảm nhiệm vai trò ấy cả.
Ông cảm thấy mệt. Và chỉ còn cách giúp ông đỡ mệt là bỏ thằng bé vào chuồng. Ông tin nó sẽ vui với một lô đồ chơi. Nhưng chỉ một lát, nó đã vịn mà đứng dậy, rồi làm dữ. Hai chân đạp. Hai tay đưa ra đòi bồng khiến bà nội phải hoảng hốt bồng lên, không quên rối rít xin lỗi: “Ghét ông nội này ghê. Ta lớn rồi mà bắt ta nhốt trong chuồng”.
Rõ ràng, trong cuộc chiến này, ông bà là kẻ chiến bại hoàn toàn.
Thằng bé dường như đắc ý với chiến công nên mắt càng sáng lên, và thoả mãn nằm tựa cằm vào vai bà nội. Bà bồng vừa vỗ vào mông vừa hát khẻ. Dường như cậu ta muốn ngủ nên im lặng không còn bày tỏ những phản kháng như trước nữa. Bà thì thào: “Xem chừng nó buồn ngủ rồi. Đừng gây tiếng ồn.”
Ông mừng không xiết. Ít ra nó cho ông bà một thời gian để hưu chiến, trước khi ra tay quần thảo tiếp.
Nhưng nó lại mở mắt, lại muốn đòi xuống đất. Lần này yếu hơn cho biết là nó đã thấm mệt. Bà bỏ nó vào chiếc ghế đu, cột thân thể lại bằng sợi dây nịt vãi rồi vừa đưa chiếc nôi vừa ru bằng bài hát quen thuộc. Ông cũng vậy, cũng tiếp bà đưa theo nhịp, và cũng hát theo. Hai ông bà mặc nhiên đồng ca. Ông cố gắng hát bằng tất cả tấm lòng tha thiết nhất, thành khẩn nhất, như mong thằng cháu tí hon của ông bằng lòng, để lời ca biến thành lời ru nhiệm mầu khiến nó quên phá, quên đòi xuống nền nhà, cho đôi mắt nó trở thành lim dim mà chìm vào giấc ngủ. Bà cũng vậy. Có lẽ chưa bao giờ ông nghe bà ca tuyệt vời đến vậy. Có lẽ cũng như ông, bà muốn biến lời ca thành những nốt nhạc diệu kỳ để mong cho đứa cháu nội của bà chấp thuận cuộc hưu chiến một vài tiếng đồng hồ trước khi bày ra một trận chiến khác. Bởi vậy, bà nhắm mắt, và ông cũng nhắm mắt. Từ Trịnh Công Sơn, qua Phạm Duy đến Tô Vũ, Đoàn Chuẩn Từ Linh… Bao nhiêu tài năng điệu nghệ được trút ra mong biến thành cây sáo thần du dương để làm mềm lòng viên tướng tí hon. Vừa hát vừa theo dõi đôi mắt của thằng cháu nội mà tim như muốn nghẹt thở.
oOo
Có điều cũng nhờ bản hợp ca rất tình cờ ấy mà ông bà có dịp được trổ tài song ca trong những dịp họp mặt có tính cách thân hữu gia đình. Chuyện này gây ngạc nhiên cho đám bạn bè quen biết. Từ trước đến bây giờ, họ chỉ thấy hai người câm miệng suốt buổi, luôn luôn từ chối những lời mời mọc giúp vui. Nhưng bây giờ, bỗng nhiên họ thấy ông bà xuất quân mà là xuất quân với những bài hợp ca, song ca, có bè có giọng hẳn hoi. Và không biết có mùi hay không, cớ sao sau khi dứt lời thì những tràng vỗ tay khen ngợi như pháo nổ. Chẳng những khen tặng mà còn đề nghị làm CD để đời nữa !
Vâng. Nếu quả thật vậy, thì ông bà cần phải cảm ơn thằng cháu nội. Chính cậu “hoàng tử bé” này đã tạo ông bà thành hai mầm già. Và cái kỳ công này chỉ đến một lần, sẽ không bao giờ đến lần thứ hai. Bởi lẽ bây giờ nó cũng đã lớn. Chắc chắc nó không bao giờ chịu ngồi vào lòng chiếc ghế đu nhỏ bé ấy, để bắt nó phải nghe những bản nhạc tình tiền chiến thêm một lần nữa !
Tháng 11, 2005